Καθώς πλησιάζουν τα Χριστούγεννα είπα να ετοιμάσω κάτι σχετικό με τούτες τις μέρες.
Γύρω από τη γιορτή αυτή του χριστιανισμού (η οποία δεν είναι παρά διάδοχη συνέχεια των παγανιστικών εθίμων και εορτών της εποχής του έτους πέριξ του χειμερινού ηλιοστασίου, για τους λαούς, τους πολιτισμούς και τις θρησκείες που προγήθηκαν του χριστιανισμού - κυρίως αναφέρομαι στα ρωμαικά Σατουρνάλια και Μπρουμάλια), υπάρχει ένα άπειρο πλήθος μουσικών έργων είτε θρησκευτικού είτε λαικού χαρακτήρα.

Μπορεί κανείς να ξεκινήσει από τους θρησκευτικούς ύμνους και τα «κάλαντα» της Αναγέννησης, περνώντας στα Χριστούγεννα του Μπαρόκ όπου το πλήθος των έργων με χριστουγεννιάτικο περιεχόμενο είναι τεράστιο (ταυτόχρονα όμως και με μοναδικό ενδιαφέρον λόγω της ποιότητας των συνθετών οι οποίοι συνέθεσαν μουσική για τα Χριστούγεννα). Βέβαια έπεται και συνέχεια σε χριστουγεννιάτικη μουσική παραγωγή στους επόμενους δύο αιώνες.

Μια άλλη προσέγγιση στον κόσμο της χριστουγεννιάτικης μουσικής, είναι να την εξετάσει κανείς μέσα από το πρίσμα των εθίμων και των παραδόσεων των λαών των διαφόρων χριστιανικών χωρών και ακόμη περισσότερο των των διαφόρων περιοχών τους. Θα εκπλαγεί από τον τεράστιο πλούτο των έργων της λαικής μουσικής παράδοσης που αφορούν στις εορτές των Χριστουγέννων.
Επ’ αυτού σκέφτηκα να παραθέσω μια εκπομπή του “Cognosco Radio” πάνω στα ελληνικά έθιμα και τις μουσικές των Χριστουγέννων του ελληνισμού. Τιτλοφορείται : “Χριστούγεννα: Μια ιστορική αναδρομή εφ' όλης της ύλης”

https://www.youtube.com/watch?v=8pNeSbr4ChE

Πιστεύω ότι πολλοί θα τη βρουν άκρως ενδιαφέρουσα (τουλάχιστον, ελπίζω!)

Αυτό όμως που τελικά αποφάσισα να παρουσιάσω αναφέρεται στα παραδοσιακά «κάλαντα» των Κελτών της καθολικής Ιρλανδίας, τα ονομαζόμενα ‘The Wexford Carols’.

(Σημείωση : Για τα Carols των Αγγλικανών θα πρέπει κανείς να ψάξει τραγούδια που περιλαμβάνονται στην παράδοση του “Festival of nine lessons and Carols” του παρεκκλησίου του King’s College στο Cambridge. Οι ύμνοι τραγουδισμένοι από τις αγγελικές φωνές των μικρών παιδιών της χορωδίας μπορούν να συγκριθούν μόνο με τις φωνές των παιδιών της χορωδίας Μπαχ στον Άγιο Θωμά της Λειψίας!)

Τα ‘Wexford Carols’ λοιπόν, γεννήθηκαν και προέρχονται από την περιοχή του Wexford και του Enniscorthy της νοτιοανατολικής Ιρλανδίας του 17ου αιώνα.
Πρωτοπαρουσιάστηκαν σε μια ανθολογία του 1684 που τα περιελάμβανε και εκδόθηκε στη Γάνδη, εκτός Ιρλανδίας, καθώς οι καιροί δεν ήταν ευνοικοί για τους καθολικούς των Αγγλικών νήσων. Επικρατούσε ακόμη κλίμα διωγμών των καθολικών και στην μετά τον Κρόμγουελ εποχή.
Η επανέκδοσή τους έγινε το 1728 και περιείχε τα κείμενα-στίχους 22 χριστουγεννιάτικων ύμνων.
12 από αυτούς πέρασαν μέσω της προφορικής παράδοσης στις επόμενες εποχές. Πάντως στις μέρες μας μόνον 6 έχουν παραμείνει στο ρεπερτόριο των ύμνων της λαικής παράδοσης και τραγουδιούνται στο γιορταστικό τους 12ήμερο, από τα Χριστούγεννα μέχρι τα Θεοφάνεια.
Τα άλλα ξεχάστηκαν από τη συλλογική λαική μνήμη μέσα στο πέρασμα των χρόνων. Το όνομα κάθε τραγουδιου-ύμνου προκύπτει ως incipit από το κείμενο του αρχικού στίχου του.
Έτσι ο τίτλος του παρόντος είναι ‘‘Good people all, this Christmas time’’ όμως στις μέρες μας το ονομάζουν ‘The Enniscorthy Christmas Carol’ ή ‘The Wexford Carol’.

Είναι αλήθεια ότι στην επιλογή τη παρουσίασης του συγκεκριμένου carol με οδήγησε η εκτέλεση του από τον σπουδαίο Yo – Yo Ma και την εξ ίσου σπουδαία Alison Krauss. Την υπέροχη αυτή καλλιτέχνιδα του βιολιού (fiddle player) και τραγουδίστρια του blue grass – country music, η οποία είναι και η πιο πολυβραβευμένη με Grammy καλλιτέχνις στην Αμερική (νομίζω).
Τα τραγούδια αυτά μεταλαμπαδεύτηκαν στο Νέο Κόσμο μέσω των Ιρλανδών μεταναστών και αποτελούν μέρος της θρησκευτικής παράδοσης των καθολικών Ιρλανδών των Απαλαχίων ορέων.
Έτσι αυτόματα η Krauss αναδεικνύεται σε ιδανική ερμηνεύτρια ακουσμάτων αυτού του είδους.
Τελειώνω με κάποιες παρατηρήσεις πάνω στη μετάφραση :
Το τραγούδι αποτελείται από τετράστιχα με ομοιοκατάληκτα δίστιχα. Έτσι προέκυπτε η ανάγκη ομοιοκαταληξίας και στην ελληνική μετάφραση.
Όμως επειδή σαν αγγλικό θρησκευτικό κείμενο έχει μοιραία μια απλοική μορφή διατύπωσης (λαικός λόγος όχι σπουδαίας λογοτεχνικής αξίας), η ελληνική μετάφραση σε τετράστιχα ομοιοκατάληκτων δίστιχων κατέληγε να έχει ένα κωμικό αποτέλεσμα σε ρυθμό και προσωδία.
Έτσι το μετέτρεψα σε, σχεδόν 15σύλλαβα, δίστιχα, αποτελούμενα από δύο ομοιοκατάληκτα ημιστίχια.
Νομίζω ότι έτσι, ίσως, μετριάζεται η κάπως αστεία ομοιοκατάληκτη απόδοσή του στα ελληνικά. Αν έσφαλα, μπορείτε να μου το πείτε.

Πάντως το ίδιο το τραγούδι νομίζω ότι άξιζε να παρουσιαστεί κι έτσι εύχομαι … Καλήν ακρόαση και καλές γιορτές!