چرا؟ چرا؟ (Nədən? Nədən?) lyrics

Ayrıntılı açıklamalarınız ve bilgiler için çok teşekkürler.
Öncelikle belirtmek gerekir ki Gölpınarlı'nın çalışması bir metin-kritik (ör. büyük Türkolog Reşit Rahmeti Arat'ın Kutadgu Bilig için hazırladığı gibi tüm nüshaları karşılaştıran ve farkları tespit eden akademik bir çalışma) değil, ayrıca bir tefsir (commentary), yani açıklamalı, yorumlu bir eser de değil. Eğer; edebi sanatlar, çoklu anlamlar, tasavvufi terimler vb. açıklansaydı her bir beyit en az bir sayfa alırdı ve basılamayacak kadar geniş bir eser ortaya çıkardı. Celaleddin Rumi’nin (Rûmî > Eski Doğu Roma'da, yani Bizans topraklarında, yani Anadolu'da yaşayan) tüm yetişkin hayatını Anadolu’da yaşadığı ve tüm eserlerini burada verdiği ve onun şifahen söylediği eserlerin öğrencileri tarafından burada kayda geçirildiği düşünülürse en eski ve otantik nüshaların Türkiye’de olması beklenir, nitekim 13. yüzyıl sonlarından kalma nüshalar müzelerimizde bulunuyor ama bazı eski nüshaların (başka sayısız tarihi değerli eser gibi) dış ülkelere götürüldüğünü biliyoruz. Evet, Türkçe kaynaklarda da Fürûzanfer'in metin-kritik çalışmasının en güvenilir çalışma olduğu belirtiliyor: islamansiklopedisi.org.tr/divan-i-kebir
gevher ya da güher inci anlamında da kullanılır (lugatim.com ilgili madde). Jüpiter elbette mücevherler içinde en çok inciye benzer. Gölpınarlı'nın çevirisinde müşterinin alıcı anlamında da kullanıldığı açık, fakat unutmayalım ki divan edebiyatında sözcüklerin çok anlamlı kullanılmaları esastır. Nesirde çok anlamlılık, anlam belirsizliği (ambigiuty) ne kadar istenmeyen bir şeyse şiirde, özellikle divan şiirinde o kadar istenen bir şeydir. Gölpınarlı'nın Müşteri'nin Jüpiter anlamını bilmemesi mümkün değil, bu sıradan bir Türkoloji öğrencisinin bilebileceği bir sözcük, kaldı ki Gölpınarlı Osmanlı zamanında doğmuştu, ayrıca eserinde farklı yerlerde Jüpiter anlamını kullanmış. Azerice çeviride tek anlam Jüpiter olacak şekilde çevrilmiş, Gölpınarlı'nın çevirisi ise iki anlama da gelebilecek şekilde. Dolayısıyla bu beyitte Jüpiter anlamı olmadığını düşünmüş de olabilir, iki anlama da gelecek şekilde çevirmiş de.
Sizin de yazdığınız gibi nev (yeni) ile to (sen) arasındaki fark tek bir noktadan ibaret. Nüshaların 13. yüzyıldan kaldığını düşünürsek bir nokta farkı çok anlaşılabilir. Anlama gelince sen anlamı bana daha anlamlı görünüyor.
Sonuç olarak beyti şöyle anlıyorum:
İncin, birincilik (ödülünü) Jüpiter'in elinden aldı yani senin incinden önce Jüpiter en büyük, en değerli inci yarışmasında birinciydi, sen bu birinciliği onun elinden aldın (veya -ikinci anlam olarak- müşteriden (alıcıdan) birincilik [ödülü] aldın) ama sen bununla da yetinmiyorsun ve canı da cihanı da (her şeyi) almak istiyorsun.
Gölpınarlı ve Fürûzanfer'in ikinci sözcüğü mihr (sevgi) değil mühür olarak anlamaları bana ilginç gelmiyor, çünkü "senin sevginin izi yoktur" pek anlamlı bir ifade değil, normalde iz ile anlam bağlantısı olan şey mühürdür. Senin mührünün izi yoktur bence daha sanatlı bir ifade (sen izi görünmeyen bir mühür vurursun), ayrıca iki kez mihr sözcüğünün tekrarlanması güzel olmaz. kahr yerine mihr olması (aynı ünsüz harfli iki sözcüğün mihr-mühür tekrarlanması) ise ses sanatları açısından -naçizane- bana daha anlamlı görünüyor. Dolayısıyla bence birincinin sevgi, ikincinin mühür olması daha olası.
Bilgim yeterli olmadığı için gûş-ı gerân ile ilgili yorum yapamayacağım ama Mevlana'nın şiirlerini günümüz Farsçası veya klasik Farsça ile söylemediğini, 13. yy Afgan Farsçası (Dari) ile söylediğini hatırlatmak isterim. Dolayısıyla belki onların kulaklarına başka ifadeler daha hoş geliyordu.